Kategoryzacja interakcji względem rezultatu

27.02.2024

Autorka:
Aleksandra PypećAleksandra Pypeć

Medical Information Lead

Typy interakcji ze względu na rezultat, są istotne z uwagi na określenie kierunku działania interakcji. Dzięki takim informacjom, można odpowiednio zarządzić daną parą preparatów. Oznacza to, że można dostosować rodzaj interwencji, a te mogą być różne. Wśród nich mamy monitorowanie, zmianę pór przyjmowania preparatów, zmianę dawkowania, wyłączenie/zamiana preparatu. Poniżej zamieszczamy definicje poszczególnych typów interakcji lek-suplement.

  1. Zmniejszone działanie substancji leczniczych – występuje, gdy obecność jednej substancji leczniczej zmniejsza efektywność lub działanie drugiej substancji. W rezultacie terapeutyczne działanie leków może być osłabione.
  2. Zwiększone działanie substancji leczniczych – ma miejsce, gdy działanie jednej substancji leczniczej jest zwiększane przez obecność innej substancji. Efekt synergiczny oznacza, że łączne działanie leków jest większe niż suma ich działań podawanych osobno, co może być wykorzystane do zwiększenia efektywności leczenia, ale też prowadzić do wystapienia działań niepożądanych.
  3. Działania niepożądane – są to niekorzystne, często niezamierzone efekty terapeutycznego zastosowania leku. Mogą one wystąpić obok pożądanych działań leczniczych i wahać się od lekkich do ciężkich, czasem zagrażających życiu reakcji.
  4. Intensyfikacja działania – zachodzi, gdy łączne działanie dwóch lub więcej substancji leczniczych jest większe niż suma ich indywidualnych działań. Oznacza to, że efekty leków podawanych razem sumują się (ewentualnie potęgują), co może być pożądane w niektórych przypadkach terapeutycznych, prowadząc do intensyfikacji pożądanego efektu leczniczego. Może też prowadzić do wystąpienia działań niepożądanych. Interakcja ta wymaga indywidualnej oceny, gdyż dwa składniki/substancje lecznicze mają tożsame działanie – w zależności od kontekstu efekt pozytywny lub negatywny.
  5. Interakcja inna, niesklasyfikowana – obejmuje wszelkie interakcje między lekami, które nie wpisują się w powyższe kategorie. Mogą to być unikalne lub rzadziej spotykane efekty interakcji. Kategoria ta jest pojemna i umożliwia klasyfikację interakcji, które nie są jednoznacznie antagonistyczne, synergistyczne, addytywne lub związane z działaniami niepożądanymi, ale mają istotne znaczenie kliniczne. Mogą to być również zależności, które nie zostały dostatecznie poznane i ich wpływ na organizm nie jest do końca poznany.

Czasami wyraźna granica nie istnieje . „Typy” są płynne, czasami wręcz wydaje się, że pasują do dwóch rezultatów. Np. piperyna, która jest składnikiem czarnego pieprzu, może zwiększać wchłanianie i powolną eliminację propranololu, prowadząc do wystąpienia działań niepożądanych. Po opisie można sądzić, że działanie niepożądane będzie odpowiednią kategorią. Jednakże ta roślina wpływa na metabolizm leku i może być to jednak typ „zwiększenie działania leku” – bo zwiększa się jego poziom.

Przedstawione przykłady nie stanowią porady w ujęciu lekarskim i farmaceutycznym i nie zastępują konsultacji. Przykłady mają wyłącznie charakter informacyjny.

Autorki:
Aleksandra PypećAleksandra Pypeć

Medical Information Lead

Projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014-2020, Osi Priorytetowej I: Przedsiębiorcza Polska Wschodnia, Działania 1.1 Platformy startowe dla nowych pomysłów, Poddziałania 1.1.2 Rozwój startupów w Polsce Wschodniej jako projekt „Smart Supplement – centrum optymalizacji farmakoterapii i monitoringu trendów w zakresie zakupu i przyjmowania produktów wydawanych bez recepty”.