Koniec roku to czas na podsumowania. Podsumowania tego, co udało się nam przez ostatnie miesiące dokonać, a czego nie. Czy dałem radę zrealizować postanowienia narzucone na siebie z początkiem stycznia? Czy jestem osobą bogatszą o nowe doświadczenia, a może w tym roku musiałem po prostu zwolnić? Na te pytania musimy odpowiedzieć sobie sami. Smart Supplement na pewno nie zwalnia i przedstawia dziś bilans tego, co wydarzyło się przez ten rok w „świecie suplementów diety”, przez pryzmat danych z rejestru GIS.

Wnioski istotne z perspektywy producentów

1. Konieczność Zrozumienia Trendów Rynkowych: Dostęp do danych o trendach rynkowych jest kluczowy dla skutecznego konkurowania. Rozumienie tych trendów pozwala na lepsze przewidywanie przyszłych potrzeb rynku i prawidłowe definiowanie segmentu w jakim się konkuruje.
2. Znaczenie Jakości i Skuteczności: Konsumenci coraz bardziej cenią sobie jakość i bezpieczeństwo produktów. Dlatego producenci powinni skupić się na tworzeniu skutecznych, bezpiecznych i dobrze skomponowanych suplementów.
3. Unikanie Antagonizmów w Składach: Ważne jest, aby składniki suplementów były odpowiednio dobrane. Należy unikać antagonizmów, które mogą ograniczać przyswajalność lub wzajemnie osłabiać działanie składników albo temat pogłębić. Dzięki dobrze zaimplementowanej technologii, odpowiednim doborze dawek, temat często można rozpracować na korzyść, co warto komunikować do konsumenta oraz farmaceuty.
4. Dostosowanie Produktów do Potrzeb Rynku: Wsłuchiwanie się w potrzeby rynku i dostosowywanie produktów, np. poprzez wprowadzenie suplementów z popularnymi składnikami. A ta popularność ogniskuje się w intencjach producentów.

Wnioski istotne z perspektywy farmaceutów

1. Wiedza o Trendach i Preferencjach Konsumentów: Zrozumienie obecnych trendów i preferencji konsumentów pozwala na lepsze doradztwo i rekomendowanie odpowiednich suplementów.
2. Rola Edukacyjna: Farmaceuci odgrywają kluczową rolę w edukowaniu pacjentów o skutecznych i bezpiecznych suplementach oraz o znaczeniu odpowiednich połączeń składników.
3. Budowanie Zaufania: Rekomendowanie wysokiej jakości suplementów przyczynia się do budowania zaufania do profesji aptekarza i zwiększa lojalność klientów.
4. Monitorowanie Bezpieczeństwa i Skuteczności: Aktywne śledzenie badań i danych na temat skuteczności i bezpieczeństwa różnych składników suplementów diety, aby zapewnić najlepszą opiekę pacjentom.

Czy trzeba wiedzieć jak za chwilę będzie kształtował się rynek suplementów diety? Czy szeroki kontekst jest do szczęścia potrzebny? 

Dla producentów suplementów diety końcówka roku zawsze stanowi wyzwanie. Dla aptek, zwłaszcza sieciowych, także, gdyż właśnie wtedy przychodzi czas na ocenę realizacji rocznych celów sprzedażowych. A gdyby tak być przygotowanym wcześniej, jak pilny uczeń, i nie stresować się wynikiem egzaminu? Jest to możliwe jeżeli znamy i rozumiemy trendy rynkowe – czyli mamy odpowiedzi na pytania. 

Narzędzie „Smart Supplement Monitor” jest pierwszym w Polsce inteligentnym narzędziem analizy danych z „Rejestru produktów objętych powiadomieniem o pierwszym wprowadzeniu do obrotu”, prowadzonego przez Główny Inspektorat Sanitarny (GIS). Takie rozwiązanie pozwala śledzić trendy, w pewnym stopniu przewidywać przyszłość, a to przekłada się na skuteczne konkurowanie. Ponadto warto mieć na uwadze fakt, że w dzisiejszych czasach, przez nieograniczony dostęp do informacji, farmaceuci, ale i pacjenci, chcą otrzymywać suplementy skuteczne i bezpieczne. 

Dzięki zaawansowanej technologii oraz ciężkiej pracy analityków, farmaceutów i specjalistów z branży IT udało się stworzyć przestrzeń, gdzie odpowiedzialny producent może przeanalizować czy jego produkt ma szansę zaistnieć na rynku, czy jest odpowiednio skomponowany (wykluczone są antagonizmy między składnikami), czy może coś ulepszyć, aby wyróżnić się na rynku i trafić z bezpiecznym suplementem do swoich odbiorców. 

Powiedzmy szczerze – czasy gdzie wystarczyło opracować preparat „jakikolwiek” kończą się. Konsumenci już stawiają na jakość, bo są coraz bardziej świadomi, jak ważne jest ich zdrowie.

Fakty i liczby w ujęciu YTD 10.2023

W 2023 roku (okres do końca 10.2023) w rejestrze GIS odnotowano 812 aktywnych podmiotów. Każdego miesiąca, począwszy od 01.2023, w rejestrze GIS pojawiało się od 800 do 900 notyfikacji nowych suplementów, z czego około 200 trafiało comiesięcznie na rynek apteczny. W okresie 01.2023 -10.2023 r.  przełożyło się to na łączną liczbę 9693 unikalnych notyfikacji produktów. Trzeba przyznać, że liczba ta robi wrażenie. Biorąc pod uwagę utrzymujący się w tym roku trend, na koniec roku spokojnie możemy się spodziewać przekroczenia 11 tysięcy zgłoszeń.

Mówiąc o produktach, mamy na myśli suplementy diety, żywność wzbogaconą oraz żywność specjalnego przeznaczenia medycznego. Suplementy zdecydowanie dominują z udziałem na poziomie 90.6% zgłoszeń (8781 produktów). Żywność wzbogacona stanowi 7.8% tego udziału (754 produkty), a żywność specjalnego przeznaczenia medycznego 1.1% (110 produktów). 

Który z graczy rynkowych był najbardziej aktywny w 2023?

Analizując dane dotyczące liczby notyfikacji z uwzględnieniem podziału na producentów, możemy zaobserwować duże zmiany w stosunku do ubiegłego roku. Na podium znalazły się spółki Olivit, Nimm oraz Unipro. Nimm i Unipro niemal podwoiły ilość zgłoszeń w rejestrze GIS w stosunku do poprzedniego roku (odpowiednio o 47 % i 54 %).

Tuż za podium znalazła się spółka Ostrovit, która mimo że zajmuje czwarte miejsce w zestawieniu, to w 2023 roku zwolniła nieco tempo, rejestrując o 46% mniej produktów niż w 2022 r. To na co można jeszcze zwrócić uwagę, to niesamowita aktywność słowackiej spółki Gymbeam, która próbuje podbić polski rynek suplementów diety ze 1700% wzrostem ilości notyfikacji do GIS (7 miejsce w zestawieniu). Bardzo prężnie w tej dziedzinie działały również Spółki Delewin Prime (+ 578%), Jarosław Drozdowicz Top Fit (+ 988%) i Tymbark-mws (+ 214%). W zestawieniu nie obyło się też bez obecności tzw. „stałych graczy” , do których bez wątpienia należą właściciele sieci aptecznych DOZ S.A. i Dr. Max sp z.o.o. 

“Hot or Not”? – analiza składów

Jakie składniki były najbardziej popularne w 2023 roku?

Zdecydowanie prym w tej kategorii wiodą witaminy i królowa witamin – witamina C. Produktów zgłoszonych z witaminą C było aż 1994 (oznacza to, że 46% zgłoszonych do GIS preparatów zawierało tę witaminę w składzie). Tuż za nią witamina B6 z wynikiem 1866 (43%), potem witamina B12 (34%) – 1472, witamina B3 (32%) – 1361, witamina D – 1344 (31%), witamina E – 1110 (26%), witamina B9 (26%) – 1099, witamina B7 – 1074 (25%), z podobnymi wynikami witaminy: B5, B1, B2 i A. 

Kolejną kategorią są składniki mineralne. Tutaj na czoło wysuwa się cynk notyfikowany w GIS aż 1315 razy (51% preparatów z tej kategorii zawierało ten składnik), potem magnez z wynikiem 1098 (43%) selen – 738 i wapń – 737 (po 29%). 

W grupie białka i enzymy z liczbą 516 rejestracji w produktach (29%) wygrywa białko, za nim kolagen – 301 (17%), karnityna – 292 (17%), kreatyna – 266 (15%), cytrulina – 259 (15%), nieco dalej uplasowała się melatonina z liczbą 131 (7%). 

Nie będziemy szczegółowo analizować wszystkich grup produktowych, ale zajrzyjmy jeszcze do świata roślin. Zatem, jeżeli chodzi o popularność w 2023 r. składników pochodzenia roślinnego, to zdecydowanie ten wyścig wygrywa kofeina z 506 notyfikacjami, czyli aż 30% preparatów z tej kategorii produktowej zawierało wspomniany składnik. Za nią znajdują się witanolidy – 289 (17 %), potem ginsenozydy – 283 (17%) i dopiero potem pojawia się luteina – 84 (5%), likopen – 77 (5 %) i kannabinoidy – 69 (4%). 

Notyfikacje składników roślinnych w bardzo czytelny sposób przekładają się na popularność roślin, które wchodzą w skład suplementów. Do 10.2023 na podium znajdują się konopie siewne – 303 (7%), witania ospała – 289 (7%), żeń-szeń właściwy – 283 (6%), herbata chińska –  275 (6%), pieprz czarny – 273 (6%). Następnie z podobnymi wynikami obserwujemy: imbir lekarski, ostryż długi (kurkuma), pokrzywę zwyczajną. Być może jednocyfrowe udziały procentowe wydają się nieznaczące, ale tak nie jest, gdyż trzeba wziąć pod uwagę bogactwo świata roślin i roślinnych surowców farmaceutycznych wykorzystywanych do tworzenia suplementów, co obrazuje poniższy wykres 9.

Podsumowując tym roku Producenci postawili na wzmocnienie organizmu, zastrzyk energii i sił witalnych (cynk, magnez, selen, kolagen, karnityna, kreatyna, kofeina, witanolidy, ginsenozydy, konopie, witania ospała, żeń-szeń, herbata chińska, pieprz czarny). 

Kolejne wnioski można sformułować dopiero wtedy, kiedy porównamy dane zgromadzone w tym roku z danymi za analogiczny okres roku ubiegłego (01.2022-10.2022). Popatrzmy zatem: liczba producentów była nieco większa – 905, liczba produktów również – ponad 11 tysięcy. 

Przyglądając się grupie witamin, widzimy, że popularne są dokładnie te same witaminy co rok temu (witaminy: C, B6, B12, B3, D…). Inne są tylko liczby. Trzeba przyznać, że liczba notyfikowanych składników z tej kategorii spadła mniej więcej o 20%. Czyżby rynek witamin powoli się nasycał? 

Dynamika notyfikacji dla wybranych kategorii składnikowych

Bardzo podobną sytuację można zauważyć w grupie składników mineralnych – miejsca na podium popularności zostały zachowane, ale spadki w ilości notyfikacji są widoczne i oscylują także w granicach 20%. 

Ciekawie prezentuje się kategoria aminokwasów – w zasadzie dla każdego aminokwasu można zauważyć znaczny wzrost liczby notyfikacji GIS w stosunku do analogicznego okresu rok wcześniej. Arginina nadal jest „na topie” i z roku na rok pnie się w górę! W 2022 roku była na miejscu drugim, zaraz po leucynie, a w tym roku zdecydowanie ją wyprzedziła. 

W grupie bakterii probiotycznych sytuacja jest bardzo dynamiczna. Niektóre szczepy znacznie straciły na popularności (spadki w ilościach notyfikacji o 60 – 70 – 80%!), inne bardzo zyskują (wzrosty 100 – 300, a nawet 400%!).

W grupie składnikowej białka i enzymy jest bardziej stabilnie. Kolejność popularności składników na podium została zachowana, mimo spadków ilości notyfikacji w 2023 roku.

Przejdźmy do roślin i składników roślinnych. Tutaj zauważalna jest spora dynamika zmian. Rok temu prym w popularności wiodły ginsenozydy, a dziś znacznie wyprzedza je kofeina. Generalnie, obserwuje się spadek w ilości notyfikacji witanolidów i ginsenozydów. Popularność ich nadal jest bardzo duża, ale prawdopodobnie półki apteczne zapełniły się tymi preparatami już w roku ubiegłym, stąd widoczny jest spadek nowych notyfikacji. W roku poprzednim daleko w tyle była też piperyna, podczas gdy w 2023 r. jest niemal na czele zestawienia (wzrost o 75%). 

Analizując rośliny, które były popularne w 2022 r., można powiedzieć, że ogólny trend utrzymuje się mimo drobnej roszady w kolejności zajmowanych miejsc. Również w roku poprzednim popularne były surowce o działaniu rewitalizującym i adaptogennym. Czy ten trend utrzyma się w roku 2024? Bardzo możliwe, biorąc pod uwagę fakt, ile uwagi w przestrzeni publicznej poświęca się na aspekt wpływu stresu na zdrowie i potrzeby utrzymania „good work-life balance”. Konopie nadal na podium, choć widoczne jest lekkie wyhamowanie. Ilość preparatów konopnych na rynku jest ogromna, a wykorzystanie surowca jest wszechstronne – tabletki, kapsułki, olejki podjęzykowe, oleje, susz, maści, kosmetyki, żywność etc.

Czy producenci odrobili lekcję z komponowania składów?

Przeanalizujmy składy w obecnych na rynku suplementach diety z popularnymi ostatnio na rynku adaptogenami. Nazwa „adaptogen” pochodzi od łacińskiego adaptare, co oznacza przystosowywać, dopasowywać się. Surowiec roślinny o właściwościach adaptogennych powinien: 

• wykazywać wpływ normalizujący na organizm,
• powinien pomagać w przystosowaniu się do niesprzyjających i zmiennych warunków egzystencji (zmiany pogody, stres, głód, infekcja, hipoksja, duży wysiłek fizyczny/umysłowy),
• pomagać w utrzymaniu witalności, odporności i generalnie dobrego zdrowia [3,4].

Najpopularniejsze adaptogeny to żeń-szeń właściwy, witania ospała (ashwaganda), eleuterokok kolczysty, różeniec górski, maca, cytryniec chiński, bakopa drobnolistna, reishi, kordyceps chiński, chaga, gotu kola. 

Przyjrzyjmy się bliżej dobrze znanej wszystkim roślinie, chociażby ze słyszenia, a mianowicie żeń-szeń właściwy (Panax ginseng). W okresie 01.2023-10.2023 aż 112 producentów notyfikowało w GIS łącznie 283 produkty. W 2022 r. liczba ta wyniosła 706! Żeń szeń właściwy występuje najczęściej jako preparat typu „mono” na rynku i jest standaryzowany na zawartość ginsenozydów. 

Wyciąg z żeń-szenia notyfikowany jest w postaci płynu, tabletek, kapsułek, saszetek, proszku do sporządzania napoju, suszu. W skrócie każdy znajdzie coś dla siebie. 

Najwięcej notyfikacji miało miejsce w lipcu – aż 42. Czyżby producenci chcieli wprowadzić swój produkt na apteczne półki przed sennym okresem jesiennym? Ma to sens. 

Patrząc na ostatnie 90 dni, można zauważyć, że 39 producentów złożyło do GIS 84 notyfikacje produktów zawierających w swoim składzie Panax ginseng. Najaktywniejszym graczem na rynku okazała się spółka Sundose (11 preparatów). 

Żeń-szeń właściwy wykazuje pozytywne działanie w przypadku osłabionych funkcji poznawczych, dysfunkcjach seksualnych, przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP), redukcji zmęczenia, w przebiegu stwardnienia rozsianego oraz w profilaktyce grypy [8,9]. Badania kliniczne udowodniły, że surowiec usprawnia proces myślenia, skraca czas reakcji u osób w wieku średnim, zwiększa koncentrację i pamięć [5]. Jeżeli chodzi o dysfunkcje seksualne, to żeń-szeń wykazywał korzystny wpływ u mężczyzn z zaburzeniami erekcji [6], a u kobiet poprawiał satysfakcję ze stosunku w porównaniu z placebo [7]. 

Zasadność zażywania preparatów z żeń-szeniem w walce ze zmęczeniem jest nadal kwestią sporną, ponieważ wyniki badań pozostają niejednoznaczne. 

Należy pamiętać o interakcjach ekstraktów z Panax ginseng  z lekami przeciwzakrzepowymi, przeciwpłytkowymi oraz przeciwcukrzycowymi. Korzystając z bazy wiedzy Smart Supplement możemy dowiedzieć się, że surowiec posiada działanie hamujące agregację płytek krwi oraz hipoglikemizujące. 

Czy możemy dowiedzieć się więcej na temat segmentów w jakich konkurują ze sobą producenci, mający w składzie Żeń-szeń właściwy?

Dzięki funkcjonalnościom dostępnym w aplikacji Smart Supplement Monitor Advanced możemy wyekstrahować dane dotyczące najczęstszych kompozycji – czyli poszukać odpowiedzi na pytanie co towarzyszy żeń-szeniowi w preparatach wieloskładnikowych. Od początku 01.2020 do rejestru GIS zgłoszono 1187 preparatów z tym surowcem roślinnym. Zdecydowana większość – nieco ponad 30 % z tych preparatów wpada w segment preparatów typu „mono” ( wykres 19 i wykres 21).

Oznacza to, że w większości przypadków składnik występuje sam, ale zdarzają się inne składniki (370 różnych). Jest to tzw. rozmaitość segmentu, która mówi jak wiele różnych składników, z określonym prawdopodobieństwem może być dołączonych do omawianej rośliny. Zatem dla segmentu 1, w około 20% zgłoszonych do GIS preparatów dodaje się macę, argininę i buzdyganek naziemny. W około 15 % –  cynk, selen, magnez, potas, jod, wapń, kofeina, cytryniec chiński, witania ospała, różeniec górski, ale i bakterie probiotyczne i witaminy (witamina B6, B3, B12, B5, C, B1, B2, D). 

W przypadku wieloskładnikowych preparatów z żeń szeniem także możemy zaobserwować określone wzorce, ale występują one rzadziej. Na pewno jednym z takich jest ścieżka multiwitaminowa, co obserwujemy na segmencie 3 (wykres 21).

Jak wspomniano, surowiec jest  łączony z witaminami i minerałami, co nie powinno dziwić, biorąc pod uwagę, że preparaty typu „wzmacniająca multiwitamina” często mają dodany ekstrakt z żeń-szenia, w celu zareklamowania suplementu jako dodający witalności. 

Maca została wymieniona jako jeden z czołowych adaptogenów, zatem idzie w parze z żeń-szeniem. Czy to udana para? Jak najbardziej! Badania kliniczne wskazują na możliwą skuteczność macy w zaburzeniach seksualnych, poprawie libido, niepłodności męskiej i w łagodzeniu objawów menopauzy [12,13,14,15,16]. Mimo że surowiec wchodzi w skład wielu preparatów mających na celu poprawę sprawności umysłowej, takie działanie nie zostało potwierdzone w badaniach klinicznych [17].

Łączenie surowca z różeńcem górskim i witanią ospałą to także próba stworzenia preparatu typu „superadaptogen w pigułce”. Witania ospała posiada udowodnione działanie w walce ze stresem (u osób zdrowych, poddanych stresowi zmniejsza poziom hormonu stresu — kortyzolu). Wydaje się również mieć pozytywny wpływ na układ hormonalny, ośrodkowy układ nerwowy oraz ułatwiać zasypianie [18, 19, 20]. Badania kliniczne wskazują również na skuteczność różeńca górskiego w redukcji stresu, niepokoju oraz zmęczenia [21,22].

Para buzdyganek naziemny i żeń-szeń to również zgrany duet, jeśli chodzi o efektywność w walce z  dysfunkcjami seksualnymi. Buzdyganek posiada bowiem udowodnioną skuteczność w zwiększaniu popędu seksualnego, satysfakcji oraz komfortu stosunku, zwłaszcza u kobiet [23,24]. U mężczyzn roślina poprawia libido oraz walczy z zaburzeniami popędu [25].

Łączenie żeń-szenia z argininą również wydaje się być uzasadnione. Arginina ma klinicznie potwierdzoną skuteczność w zaburzeniach erekcji [10]. Ponadto ograniczona skuteczność aminokwasu została potwierdzona w poprawie wyników sportowych i wydolności fizycznej (co do żeń-szenia jak wspomniano, wyniki badań są sprzeczne) [11]. Obie składowe wywierają zatem efekt synergistyczny. 

Na uwagę zasługuje para Panax ginseng-kofeina. Kofeina należy do związków stymulujących. Zwiększa metabolizm, pobudza działanie ośrodkowego układu nerwowego, zmniejsza uczucie zmęczenia. Niestety, nie jest to udane połączenie. Korzystając z bazy interakcji Smart Supplement dowiemy się, że jednoczesne stosowanie żeń-szenia właściwego z kofeiną może zwiększać ryzyko wystąpienia efektów pobudzających prowadzących do wystąpienia działań niepożądanych – nadmierne pocenie się, pobudzenie czy zaburzenia rytmu serca.

Wykorzystując inteligentne narzędzie analityczne „Smart Supplement Monitor” widzimy, że suplementy z żeń-szeniem nie zawsze mają optymalnie skomponowane składy. Niebieski kolor oznacza wykryte antagonizmy, a zielony – synergizmy. W skrócie – jeżeli na wykresie jest tylko kolor zielony, co oznacza tylko synergizmy – to brawo dla Producenta.

Wykres 23. Żeń-szeń właściwy. Struktura udziałowa synergizmów, antagonizmów i innych zależności występujących pomiędzy składnikami wybranych preparatów z rośliną notyfikowanych w okresie 01.2022-10.2023.
Źródło: Smart Supplement Monitor Advanced.

Okazuje się jednak, że wśród preparatów notyfikowanych 2023, 11.6% posiada antagonizm w swoim składzie. Połowa antagonizmów spowodowana jest obecnością w składzie substancji, które ograniczają wzajemnie swoją wchłanialność/przyswajalność. Kolejnym najczęstszym antagonizmem, jest wzajemne osłabianie działania między komponentami preparatu. Są też składniki dobrane na tyle niefortunnie, że po ich zażyciu może dojść nawet do niebezpiecznego wzrostu stężenia jednej ze składowych. Warto takie aspekty mieć na uwadze projektując składy. O ile identyfikacja antagonizmu w preparacie, nie oznacza, że kategorycznie on wystąpi, gdyż  wiele zależy od zastosowanych dawek, ale jest to wyraźny sygnał, iż należy zadbać o ten aspekt i jeśli już jest antagonizm, to świadomie go „obejść”.

Poniżej został umieszczony jeszcze wykres składników, między którymi najczęściej zachodzi zależność antagonistyczna w preparatach z żeń-szeniem. Dotyczą one witamin i minerałów obecnych w suplemencie. Zatem chcąc wprowadzić preparat bogaty w skład, warto zweryfikować czy się nie „przedobrzy”.

Korzysta każdy: Producent, Farmaceuta i Pacjent

Zgodnie z danymi Business Insider Polska, wartość rynku suplementów diety w Polsce w 2022 wyniosła 7,7 mld zł. W ostatnich latach koniunktura na tym rynku dopisuje i według Euromonitora zostanie utrzymana. Dynamika wzrostu sięgnęła około 14%. Aż 72% Polaków deklaruje spożywanie suplementów diety, z czego prawie połowa kupuje je przynajmniej raz w miesiącu [1]. W wielkim skrócie – jest o co się bić. Mając w swoim portfolio dobry jakościowo suplement, „przemawiający” do farmaceutów, którzy będą go polecać ze względu na jego wartość, przekłada się na realne zyski. 

Farmaceuci dostrzegają błędy w kompozycjach suplementów. Jako osoby, które cały czas z racji wykonywania swojego zawodu, muszą pogłębiać swoją wiedzę, czekają na narzędzie, które ułatwi im wybór najlepszego produktu. Przekłada się to na zadowolenie pacjenta, który do takiej apteki z przyjemnością powróci. To buduje zaufanie do profesji aptekarza, ale i zwiększa obroty placówki. Wszyscy finalnie zyskują. Smart Supplement dostarcza narzędzia, stworzone przez specjalistów dla specjalistów, które w przyszłości ułatwią wykonywanie przeglądu lekowego i zwiększą bezpieczeństwo suplementacji i farmakoterapii. Już teraz dzięki aplikacji Qlik Sense można pracować z danymi w sposób bardzo intuicyjny. Dodajmy: danymi wytwarzanymi na podstawie udowodnionych danych naukowych, zgodnie z EBM, czyli medycyny opartej na faktach. 

Producencie – postaw na jakość, a to się opłaci.

Na stronie NIK możemy znaleźć informację, że w latach 2017-2020 w GIS złożono blisko 63 tys. powiadomień o wprowadzeniu lub zamiarze wprowadzenia do obrotu nowego suplementu diety. GIS z kolei poddał analizie zaledwie 11% z nich. 4 na 11 przebadanych przez NIK suplementów diety zawierało mniej substancji, niż producent zadeklarował to na opakowaniu. W niektórych obecne były bakterie kałowe i związki strukturalnie zbliżone do amfetaminy. Część postępowań jasno wykazała, że badane suplementy diety nie spełniają norm i nie powinny być sprzedawane jako środki spożywcze [2]. Taki producent w oczach farmaceuty stracił. Zaufania takiego nie jest łatwo, o ile w ogóle da się odbudować. Praca nad marką trwa latami. Aptekarze chętniej polecają produkty „sprawdzonych producentów”. Warto zatem budować swoją markę na podstawie faktów, EBM, mądrego komponowania składów uwzględniające synergizmy, w czym bardzo pomocne jest narzędzie „Smart Supplement Monitor”. Ponadto pożądane są certyfikaty badań z akredytowanych analiz laboratoryjnych (badania mikrobiologiczne, na zawartość metali ciężkich, zgodności składu z etykietą), które dają pewność, że konsument kupuje produkt skuteczny, bezpieczny oraz realnie przyczyniający się do poprawy zdrowia. 

BIBLIOGRAFIA:

1. Justyna Sobolak,”Polacy kochają diety i suplementy. Niebezpieczny rynek pęcznieje”
2. NIK, (Nie)kontrolowane suplementy diety
3. Liao LY, He YF, Li L, Meng H, Dong YM, Yi F, Xiao PG. A preliminary review of studies on adaptogens: comparison of their bioactivity in TCM with that of ginseng-like herbs used worldwide. Chin Med. 2018 Nov 16;13:57. doi: 10.1186/s13020-018-0214-9. PMID: 30479654; PMCID: PMC6240259.
4. Sroczyńska, A., Kwiecień, I., & Ekiert, H. (n.d.). Adaptogeny, a stymulanty – farmakologiczne podobieństwa i różnice oraz charakterystyka gatunków roślin będących źródłem ich pozyskiwania.
5. Natural Medicines. (2020). Panax Ginseng.
6. Choi, Y. D., Park, C. W., Jang, J., Kim, S. H., Jeon, H. Y., Kim, W. G., Lee, S. J., Chung, W. S. (2013). Effects of Korean ginseng berry extract on sexual function in men with erectile dysfunction: a multicenter, placebo-controlled, double-blind clinical study. International journal of impotence research, 25(2), 45–50
7. Oh, K. J., Chae, M. J., Lee, H. S., Hong, H. D., Park, K. (2010). Effects of Korean red ginseng on sexual arousal in menopausal women: placebo-controlled, double-blind crossover clinical study. The journal of sexual medicine, 7(4 Pt 1), 1469–1477.
8. Scaglione, F., Cattaneo, G., Alessandria, M., Cogo, R. (1996). Efficacy and safety of the standardised Ginseng extract G115 for potentiating vaccination against the influenza syndrome and protection against the common cold [corrected]. Drugs under experimental and clinical research, 22(2), 65–72.
9. Opieka.farm „Żeń-szeń właściwy (Panax ginseng C.A. Meyer)”
10. Klotz, T., Mathers, M. J., Braun, M., Bloch, W., Engelmann, U. (1999). Effectiveness of oral L-arginine in first-line treatment of erectile dysfunction in a controlled crossover study. Urol Int., 63(4), 220–223
11. Durkalec-Michalski, K., & Jeszka, J. (2011). Czy suplementacja argininą jest skuteczną metodą wspomagania zdolności wysiłkowych w sporcie?. Zeszyty Naukowe Wielkopolskiej Wyższej Szkoły Turystyki i Zarządzania w Poznaniu, (6), 101-111
12. Dording, C. M., Schettler, P. J., Dalton, E. D., Parkin, S. R., Walker, R. S., Fehling, K. B., Fava, M., Mischoulon, D. (2015). A double-blind placebo-controlled trial of maca root as treatment for antidepressant-induced sexual dysfunction in women. Evidence-based complementary and alternative medicine : eCAM, 2015, 949036.
13. Gonzales, G. F., Córdova, A., Vega, K., Chung, A., Villena, A., Góñez, C., & Castillo, S. (2002). Effect of Lepidium meyenii (MACA) on sexual desire and its absent relationship with serum testosterone levels in adult healthy men. Andrologia, 34(6), 367–372.
14. Gonzales, G. F., Cordova, A., Gonzales, C., Chung, A., Vega, K., Villena, A. (2001). Lepidium meyenii (Maca) improved semen parameters in adult men. Asian journal of andrology, 3(4), 301–303.
15. Stojanovska, L., Law, C., Lai, B., Chung, T., Nelson, K., Day, S., Apostolopoulos, V., Haines, C. (2015). Maca reduces blood pressure and depression, in a pilot study in postmenopausal women. Climacteric : the journal of the International Menopause Society, 18(1), 69–78.
16. Brooks, N. A., Wilcox, G., Walker, K. Z., Ashton, J. F., Cox, M. B., Stojanovska, L. (2008). Beneficial effects of Lepidium meyenii (Maca) on psychological symptoms and measures of sexual dysfunction in postmenopausal women are not related to estrogen or androgen content. Menopause (New York, N.Y.), 15(6), 1157–1162.
17. Opieka.farm Korzeń maca
18. Natural Medicines. (2023). Ashwagandha.
19. Cooley, K., Szczurko, O., Perri, D., Mills, E. J., Bernhardt, B., Zhou, Q., Seely, D. (2009). Naturopathic care for anxiety: a randomized controlled trial ISRCTN78958974. PloS one, 4(8), e6628.
20. Choudhary, D., Bhattacharyya, S., Joshi, K. (2017). Body Weight Management in Adults Under Chronic Stress Through Treatment With Ashwagandha Root Extract: A Double-Blind, Randomized, Placebo-Controlled Trial. Journal of evidence-based complementary & alternative medicine, 22(1), 96–106.  
21. Natural Medicines. (2020). Rhodiola
22. Cropley, M., Banks, A. P., Boyle, J. (2015). The Effects of Rhodiola rosea L. Extract on Anxiety, Stress, Cognition and Other Mood Symptoms. Phytotherapy research : PTR, 29(12), 1934–1939.
23. Vale, F., Zanolla Dias de Souza, K., Rezende, C. R., Geber, S. (2018). Efficacy of Tribulus Terrestris for the treatment of premenopausal women with hypoactive sexual desire disorder: a randomized double-blinded, placebo-controlled trial. Gynecological endocrinology : the official journal of the International Society of Gynecological Endocrinology, 34(5), 442–445.
24. Akhtari, E., Raisi, F., Keshavarz, M., Hosseini, H., Sohrabvand, F., Bioos, S., Kamalinejad, M., Ghobadi, A. (2014). Tribulus terrestris for treatment of sexual dysfunction in women: randomized double-blind placebo – controlled study. Daru: journal of Faculty of Pharmacy, Tehran University of Medical Sciences, 22(1), 40.
25. Kamenov, Z., Fileva, S., Kalinov, K., Jannini, E. A. (2017). Evaluation of the efficacy and safety of Tribulus terrestris in male sexual dysfunction-A prospective, randomized, double-blind, placebo-controlled clinical trial. Maturitas, 99, 20–26.

Projekt realizowany w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia 2014-2020, Osi Priorytetowej I: Przedsiębiorcza Polska Wschodnia, Działania 1.1 Platformy startowe dla nowych pomysłów, Poddziałania 1.1.2 Rozwój startupów w Polsce Wschodniej jako projekt „Smart Supplement – centrum optymalizacji farmakoterapii i monitoringu trendów w zakresie zakupu i przyjmowania produktów wydawanych bez recepty”.